تصنیف چیست؟ تصنیف سرا کیست؟

تصنیف چیست و تصنیف سرا کیست؟؟؟
به رایجترین حالت موسیقی سنتی ایرانی که فقط وزن متریک و ریتمیک دارد تصنیف می گویند.تصنیف از حدود سده ی ۸ آغاز شده
قدیمیترین تصنیف از دوره ی عبدالقادر مراغه ای در دوره ی سلسله ی تیموریان بجا مانده است،در دوره ی صفویه تصنیف ها دارای وزن عروضی بوده که از دوره ی زندیه به بعد وزن عروضی رفته رفته جای
خود را به وزن متریک و ریتمیک داده است ، آهنگسازان و شاعران بسیاری به تصنیف سرایی روی اورده اند ، تا وضعیت سیاسی و اجتماعی جامعه ی آن دوران را در ذهن مردم حک کنند.
در آغاز قرن ۱۲ هجری تصانیف قدیمی نقش موسیقی از شعر در این تصانیف بیشتر بود.
اوج تصنیف از زمان قاجار با دوتن از بزرگان چون علی اکبر شیدا و عارف قزوینی انکار ناپذیر بود.
عارف قزوینی بیشتر تصنیف را برای بیان مفاهیم سیاسی و میهنی استفاده مینمود،سپس با حضور محمد تقی بهار ارتباط بین شاعری و تصنیف سازی مستحکم تر شد.
تصنیف سازان معاصر را میتوان استاد محمد رضا لطفی،حسین علیزاده،پرویز مشکاتیان و محمد رضا شجریان نامید.
بر خلاف تصور عام ، سرایش تصنیف از ترانه نیز مشکل تر است، که در علم اشعار بدین گونه تقسیم میگردد:
تصنیف،ترانه،غزل،مثنوی….. .
کسانی که علاقمند به تصنیف سرایی هستند باید کاملا قافیه های شایگان را به خوبی درک نمایند،تصنیف بر خلاف ترانه که بسیار خودمانی و از کلمات عامیانه استفاده میشود از کلمات شایگان و ادبی و رسمی
(Formal)استفاده میشود.
کسانی که تصنیف سرایی میکنند قابلیت دانش ادبی بسیار بالا داشته و از شناخت کامل و موزونی از ادوات موسیقی و نت ها برخوردارند .
نمونه هائی از تصنیف در ذیل مشاهده میفرمایید :
سلسله ی موی دوست حلقه ی دام بلاست
هر که در این حلقه نیست،فارغ از این ماجراست
تو که بی وفا نبودی/ پر جور و جفا نبودی
نمونه هایی از تصنیف زنده یاد عارف قزوینی :
نمی دانم چه در پیمانه کردی / تو لیلی وش مرا دیوانه کردی
ای تمنا ی من/ یار زیبای من/ تویی لیلای من/ مرا مجنون صفت دیوانه کردی.
✍ ترانه و تصنیف سرا: دکتر مسعود مدهوش
برگرفته از ویکی پدیا و زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران.