اسدالله حیدری شاعر نهاوندی
استاد "اسدالله حیدری" متخلص به "برکه" شاعر طنزپرداز همدانی، زاده‌ی سال ۱۳۳۲ خورشیدی در نهاوند است.
▪کتاب‌شناسی:
- از برکه تا دریا (مجموعه غزل) - ۱۳۸۲
- خنده‌های زیر لب (شعر طنز) - ۱۳۸۳
- مردی در انتظار خویش (شامل تمامی اشعار و زندگی‌نامه‌ی شاعر) - ۱۳۹۵
- شعرهای پنهانی (شعر طنز) - ۱۳۹۹
▪نمونه‌ی شعر با گویش لری نهاوندی:
(۱)
[شَرِموُ بزرگ بیَه]
شرِمُو بزرگ بیَه، هَمش بیَه آپارتمو
اُخونای پنج دری، رفته دِیَه اَ یادمُو
تخت مِزَن مِین قِلا همیشه فصلِ تاوسو
سِیل بالا مِکِردی پُر بی هوا اَ بادکپو
پا ایواره هِی گِدا بی میاما درِ خُنَه
یه شمایل دسِشو، رو شُنَشُ یِه اَمونَه
هرزه پوشه وا مِکِرد نِنَم مِرَفت صنوخُنَه
شاته و گِرده میاوِش تا او بیش‌تر بَخونَه
یه اجاقِ گِلی بی همیشه دامُون قِلا
دیَه هی روش مِقُلِس تا وقتی که آقام بیا
سُفرنَه وقتی مِناختن اشتها داشتیم همه
یه کاسه تلیت مخوردیم، مِگفتیم هَنی کَمه
نِنَم وا گرمُیج مزه وِمُ مُفتا مَر دِرِسِی
جوق دِرِوردِی اَر بِیَن وِت مُخوری یه مَن ری
وا نَرِدَس مینِ دوُنِمو مِزَن اَر بَوُنی
کارِ ناباوی ایَرَ مِکِردیمُ اَنادونی
شِوا جمعه قدغن بی خوردن سیر و پیاز
آقام وقتی وِهِ نِنَم مِگفت جُلِ جانَه بَناز
پیلیته چراغَه دامو مِکشی مِینِس نِنَم
وارد غیظ وِ مَه مُفت جاتَه اِناختم بَپَنم
اَگِل درختِ همسامُو ولی بعضی شوا
یه نفر مُخاس بَمیره صیا باقوش میاما
زمسونا زیر کرسی که مُخفتیم هَمَه مُ
پامُ آتش مِگِرفت یخ مِکِرد اما سَرِمُ
ترپ وا آبگوشت که مخوردیم، ایواره تا نِصم شو
گِر مِرَفت اَگیمُو مِج مِنایمُ وِ سلط اِو
سَرِمُ زیر لحاف بی هَمه مُ تا دَم صُو
هیچ غم و غصه که نَشتیم مُخُفتیمُ مثل جو
هر سال هی بیزَه نِنَم بی خاک دیوارَ مِخُورد
سالی یه بچهِ شِپل وِرِ ایمانا مِیاوُرد
برشتو، سیخی پیاز، وا کمی نونِ فطیره
مِنانُ بالا سرش آل نیا یِه دَف بَمیرَه
بچه بِیمُ، عین اسب کارِیا مِچَرخِسیم
زِمی ا َزیِرمُ رَفتِی کی اَ پا مِنِشِسیم
اَ قدیما خیلی حرفا مُنه ای تُکِ دلم
وِرِ بَچا اَربُئِم فکر مُکُننَ یقین چِلم
آرتروز گرفته پام، همیشه لِرپَه مُکُنَه
سنگین و سُما مُکُنم تا وقتی بیام خُنَه
آلزایمر کُشته مَنَه، نَرِم دِیَه هوش و حواس
زِمسو وِ جا خُنَه، شِوا مُخفتِم رو تِراس
وقتی شام میارَنُ مَری گِوی کُشتن دلم
دِلمَه یکی بیا هی بَکُنَه گِلِ پِلم
آرزومَه وقتی مُردم جمع باییت مینِ خُنَه
یه زنِ لکی بیاریت مَنه خُو بَلوِنَه.
(۲)
[گله اَ ننم]
ای خونم خيلی كثيفَه كه دارم قي مكنم
اي ننه والله ديه زنی مَه كي مكنم
روز اول كه منَه بردی ور خازمنی
وخيالش كه مين او كرا خر طي مكنم
تو مگفتي آرزم روز داما گردونته
مَه كه گفتم نموخوام اي كارا كي مكنم
جل جامه كه منازه ديه هي غر مزنه
هي ميا گيجمو شويا ره ايجو طي مكنم
نه ديه حال وهرنگ دارم و نه هوش وهواس
وا مدردا ريش مكنم وا زنا هي وي مكنم
او ننه پف گنسش وقتي كه سيلم مكنه
مه اَ ترسش جون تو مثل پلو ري مكنم
ار و دادم نرسي فكرمه راحت نكني
شو مرم چغو ميارم رگامه پی مكنم.
▪نمونه‌ی شعر فارسی:
(۱)
[شب چله]
پاییز گذشت و شد زمستان
شد خانه‌نشین هزاردستان
در این شب چله گشته غوغا
هم کوچه و مدخل خیابان
مردم همگی ز کوی و برزن
زنبور صفت به خانه پنهان
یک عده بغل گرفته کرسی
یک عده شومینه کرده عریان
گفتند که وقت حمله باشد
بر لشگر میوه‌های ارزان
شد صدرنشین چو هندوانه
گشتند بقیه مات و حیران
بادام گرفته زانوی غم
برعکس نشسته پسته خندان
شادانه که هست شاد و سرمست
با گندم نرم بسته پیمان
نارنگی و موز گشته دلخور
از لخت شدن در این زمستان
گویند به هم چه خوب می‌شد
گر خوردن ما نبود آسان
ای وای که حمله گشت آغاز
با چاقو و تیغ و چنگ و دندان
خون ریخت ز قلب سیب قرمز
شد لیمو و پرتقال بی‌جان
یک ساعت و نیم حمله کردند
رفتند همه به طاق نسیان
ته‌مانده ی میوه‌ها از این غم
سرکرده هزار آه و افغان
این جمله دعای میوه‌ها بود
در آن شب چله‌ی زمستان
گفتند همه که سال دیگر
یا رب که مباد میوه ارزان.
(۲)
[که یکی بود]
دوش رفتم دکان مرغ فروش
جیب خالی و دل به جوش و خروش
دکه‌ای خیس دیدم و تاریک
پشت آن دکه مرد مرغ فروش
کور و شل ایستاده صف در صف
پیرزن‌ها نشسته دوش به دوش
سیل جمعیت از صغیر و کبیر
عده‌ای خسته پاره‌ای مدهوش
عصبانی سگرمه‌ها در هم
دل پر از گفتگوی و لب خاموش
سخن آن به این: برو ته صف
پاسخ این به آن: زیاد نجوش
به ادب پیش رفتم و گفتم
آی آقا، جناب مرغ فروش
مفلسم من گرسنه، حاجتمند!
درد من بنگر و به درمان کوش
یک دو ماهی ز فقر و بی‌پولی
دیزی ما فتاده است ز جوش
بچه‌ها هی ز بنده می‌خواهند
آن یکی دفتر، این یکی روپوش
مرد خندان به طنز با من گفت:
یک وجب نیست از دهان تا گوش
مرغ خواهی اگر برو ته صف
گاو نر را تو هم دوباره ندوش
من بیچاره از پریشانی
بنشستم به گوشه‌ای خاموش
از فشار و صدای داد و هوار
رفته بودم منه حقیر از هوش
ناگهان از میان جمعیت گفت
مردی مگر کری ز دو گوش
چون به هوش آمدم یکی دیدم
ما بقی را همه خطوط و نقوش
گفت: مرغی دهیدش از یخچال
ستدم، گفت: چیزی بنداز روش
که یکی بود و هیچ نیست جز او
وحده هو لا الاهه الا هو.
(۳)
[زهر تبلیغ]
من نمی‌دانم چه شامپوی بگیرم بهر مویم
مٓس بود بهتر و یا آن‌را فقط با بٓس بشویم
در شگفتم می‌برم در این سفر ماشین خود را
آخر این ره با (دنا) یا با (پراید) خویش پویم
گاه تبلیغ (پفک) باشد گهی تبلیغ چی‌توز
گه تماشاچی رقص عنتر و گاهی ببویم
تا مربای (شکو پارس) زینت صبحانه تست
کاش یک صبحانه کامل بود از نان و لبویم
ایمنی در خانه‌ی ما نیست حتی روز روشن
خوش دلم چون در کنار یک عدد ایمن اتویم
پودر (تاپ) و (برف) می‌گیرم برای شستن اما
گر زنم گوید (شوما) بهتر بود با او چه گویم
روغن زرد (ورامین) تازگی‌ها گشته نایاب
ناب گاهی می‌شود پیدا و من دنبال قویم
نیک کالا گرمیش کو، بهر من گرما ندارد
من که از سرما کنون تا خرخره زیر پتویم
چون که (سینجر گاز) فر دارست و دارد جوجه گردان
سفره‌ام خالی زنان و نیست آبی در سبویم
الغرض صد جور تبلیغ دروغین همچو چاقو
می‌فشارد روز و شب انگار در زیر گلویم
این همه گفتم: هزاران نکته‌ی ناگفته دارم
بهتر آن باشد که لب بندم دگر چیزی نگویم.
(۴)
[شیرینی شراب]
تنت برهنگیِ نور ماهتاب، در اوست
سوال من بُود و نازنین جواب در اوست
«هزار بوسه نهم بر کتیبه‌ی بدنت»
که بوسه‌های تو شیرینی شراب در اوست
مرا میان موی بلندت، همیشه پنهان کن
قرار گیرم و صد موج پیچ و تاب در اوست
اگر چه چشم سیاه تو، مطلع غزل است
چو نکته‌های دل‌انگیز صد کتاب در اوست
تویی همیشه چو دریا اگر چه مواجی
پناه ده صدفی را، که شوق آب در اوست
ز حال من ز چه پُرسی که «برکه»ای تنها
ز قُرص ماه فقط نقش یک حباب در اوست.
(۵)
حقیقتا که زندگی چنگی به دل نمی‌زنه
زلال آب چشمه‌ها رنگی به دل نمی‌زنه
چو تک درخت مانده‌ام به سرزمین خاطرم
که رهگذر به شاخه‌ام سنگی به دل نمی‌زنه
در این غروب غم‌زده به کوچه باغ‌های عشق
سرودِ عاشقانه، آهنگی به دل نمی‌زنه
غزل، قصیده، مثنوی که بوی خاک می‌دهد
و شعر شاهنامه هم چنگی به دل نمی‌زنه
رحیل بسته عاطفه، زیاد رفته آشنا
که دستِ دوستانه هم زنگی به دل نمی‌زنه
چو «برکه» رازِ خویش را به ماه گفته‌ام شبی
(حقیقتا که زندگی، چنگی به دل نمی‌زنه)
گردآوری و نگارش:
#لیلا_طیبی (رها)