هایک در زبان پارسی؟؟!!
هایکو در ادبیات پارسی نداریم !!
لب کلام این ست که امکانش وجود ندارد ، نامی با عنوان هایکو در زبان و ادبیات پارسی داشته باشیم !
چرا؟؟؟
آنچه به‌عنوان شعر هایکو می‌شناسیم، سروده‌ی کوتاهِ ژاپنی است که از ۱۷ مورا تشکیل شده است و به ترتیب به صورت سه واحد پنج‌تایی، هفت‌تایی و پنج‌تایی از پی هم می‌آید.
هرچند که به اشتباه ، هایکوها را دارای ۱۷ هجا بر می‌شمارند اما از لحاظ زبان شناسی هجا و مورا دو مفهوم بسیار متفاوت هستند .
اشعار هایکو موزون هستند، اما وزن آنها مانند شعر پارسی و عربی یا لاتین، مبتنی بر توالی و توزیع هجاهای بلند و کوتاه نیست بلکه آنچه در اشعار این زبان ایجاد موسیقی میکند، تعداد موراهای بندهای آن است.
یعنی ژاپنی زبان ها با شنیدن بندهای متوالی مورا، احساس میکنند که با کلامی موزون و آهنگین روبرو هستند که این اتفاق برای زبان های غیر ژاپنی ها رخ نمی دهد . بنا براین تعریف وزن بر اساس کشش کلمات به مفهوم هجا که در اشعار فارسی ایجاد وزن میکند، در شعر هایکو کاربردی ندارد.
بنالراین آنچه در زبان و ادبیات ژاپنی از لحاظ فرم، شعر به حساب می‌آید در سایر زبان ها شعر محسوب نمی‌شود که بخواهند بر اساس آن فرم ، شعر بسرایند.
نتیجه آنکه از لحاظ فرم و ساختار امکان سرودن هایکو با زبان‌های غیر ژاپنی امکانپذیر نیست.
از لحاظ محتوی نیز هایکو در مکاتب مادیگرایانه‌ی عرفان شرقی سروده می‌شود و سنخیت چندانی با عرفان های معنا‌گرایانه در ادبیات پارسی ندارد.
قطعا می توان گفت آنچه در سالهای اخیر در شعر کوتاه و موج نوی فارسی به نام هایکوی فارسی روی زبان ها چرخیده است ، کاملا اشتباه است.
البته از دهه ی هفتاد به بعد ، جهت مقابله با این نام اشتباهی ، نام های اصیل ایرانی وارد عرصه گردیده‌اند.
احمد شاملو ، واضع شعرسپید ، نام طرح را برای مقابله با نام نامرتبط هایکو برگزید اما به دلیل اقبال نام شعرسپید ، این نام مغفول و مورد استقبال چندانی واقع نگردید.
همچنین در دهه هشتاد علی‌رضا پنجه‌ای نام "چامک" با ویژگی های عام شعرکوتاه و چند نوع قالب خاص را ارائه نمود که با پیشرفت‌های رسانه‌ای و دیجیتال هم سازگاری دارد.
نام چامک از اواسط دهه‌ی نود مورد استقبال شاعران جوان و نوظهور قرار گرفته است و به خوبی می‌تواند، در جایگزینی نام های اشتباه و وارداتی چون هایکو و مینیمال و ... قد علم کند
جا دارد آن دسته ازشاعران معاصر و نوپرداز که هنوز از نام هایکو در اشعار کوتاه خود استفاده میکنند، با استفاده از نام با مسما ، وزین ، مرتبط و پارسیِ چامک به این مقوله توجه ویژه ای داشته باشند.
اخگر کرفکوهی ۱۳۹۸