ئاکو جلیلیان
استاد عباس جلیلیان مشهور به "ئاکۆ"، نویسنده، پژوهشگر، زبان‌پژوه و فولکلورشناس، فرهنگ‌نویس صاحب‌نام و توانای کورد شرق کردستان (کردستان ایران) و استان کرمانشاه، استان ایلام، مردم لک و استان لرستان است.
او زاده‌ی سال ۱۳۵۰ خورشیدی، در اسلام‌آباد غرب است که سال‌های بسیاری از عمر گران‌بهای خود را صرف خدمت به زبان، فرهنگ و ادبیات کوردی کرده است و تاکنون آثار ارزشمند و تاثیرگذار بسیاری خلق نموده که به عنوان منابع معتبر مورد استفاده‌ی دانش‌پژوهان و علاقه‌‌مندان زبان و ادبیات کوردی قرار گرفته‌اند.
از جمله آثار مطرح ایشان می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- فرهنگ واژه‌ی کوردی - کوردی - فارسی باشور (جامع‌ترین فرهنگ واژگان کوردی جنوبی)
- رمان ئاگرمه‌لوچ (نخستین رمان کوردی جنوبی)،
- تاریکخانه (گنجینه‌ی گویش‌های ایرانی) جلد ۱؛ کرماشان (شناسنامه‌ای نو برای تاریخی کهن)
- زرینه و سیمینه ۵ جلد (نخستین و جامع‌ترین مجموعه‌ی کامل فولکلور کورد و کوردستان تا به امروز)
- داستان رنگامه (نخستین مجموعه داستان کوتاه کوردی جنوبی)
- دایره‌المعارف بزرگ کوردیکا (بزرگ‌ترین کتاب کوردی جهان و نخستین دانشنامه‌ی کوردی به تمام گویش‌ها) که تنها بخش واژگان آن مشتمل بر ۳۰ جلد است و دربرگیرنده ۳۶۰ هزار واژه کوردی است که تا کنون ۶ جلد آن منتشر شده است. وی در کوردیکا، همه کلمات گویش‌های مختلف زبان کردی همانند سورانی، بختیاری، لوری، هورامی، لکی، کرمانجی، کلهری، شبکی و ... را گردآوری کرده است.
دایره‌المعارف کوردیکا اثر استاد ئاکۆ جلیلیان پژوهشی بزرگ، جامع و بنیادین که در آن سعی بر دسته بندی اصولی و علمی زبان کوردی و شاخه‌های مختلف آن شده و بر همین اساس واژه، ریشه شناسی، معادل فارسی و انگلیسی و تعریف واژه آورده شده است. بخش اول "کوردیکا" به واژه‌شناسی پرداختە کە بە صورت مرحله‌ای و بر اساس حروف الفبا به بازار عرضه می‌گردد. شش حرف نخست کوردیکا از حرف "الف" تا "چ" در هشت مجلد شامل ٦۵۱۱ صفحه و ۵۹۰۰۰ لغت کوردی تا کنون انتشار یافته است.
استاد شهرام ناظری پس از ملاحظه و بررسی دایره‌المعارف بزرگ کوردیکا، طی تماس تلفنی با ئاكو جلیلیان مولف این مجموعه ارزشمند زبان کوردی، از تلاش‌ها و زحمات ايشان در گردآوری و تدوين فرهنگ كورديكا تقدیر و تشکر کرد.
لازم به ذكر است دائره المعارف كورديكا؛ بخش واژگان آن در ۳۲ مجلد و به تعداد بیش از ٦۷ هزار صفحه می‌باشد؛ اين فرهنگ ارزشمند که نتیجە ۳۰ سال تحقیق و بررسی در زمینه زبان کوردی است و در مقايسه با نمونه ارزشمند فارسی، "فرهنگ دهخدا" بدون برخورداری از واژگانِ عربی و بيگانه تعداد بیش از ۶۷ هزار صفحە و در ۳۲ جلد حجيم است.
عباس جلیلیان در پاییز ۱۳۹۸ برنده جایزه ادبی باشور شد، این جایزه هر ساله توسط مرکز فرهنگی و نشر باشور به یک نفر در حوزه زبان و ادبیات کردی اهداء می‌شود.
گردآوری و نگارش:
#سعید_فلاحی (زانا کوردستانی)
#نویسندگان__عصر_ما