آموزش زلال (2)

وزن های ریتمیک و آسان عروضی برای تمرین زلال در هفت سطری
آرایش قوافی:
......قافیه
................قافیه
............................آزاد
.....................................قافیه
...........................آزاد
................قافیه
......قافیه
1
مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن
نمونه:
ای باغبان!
برخیـز از خواب گران!
آب از گلوی نهـر می ریـزد بــه چـاه
رحمی بـرای غنچه هــای عـاشـق شیـرین زبـان.
اینک تو بیل عشق را بر دست گیر!
بازوی دل کن امتحان
برخیز!هان!
2
فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلات
نمونه:
یک نفر او را ندید
وقتی از حالی به حالی می پرید
یک نفـر از کوچـه ی مـا بــاز مغرورانـه رفـت
او به جـرم بی کسی و فقر، پنهانی ز من دوری گزیـد
کوچـه ی مـا هم خـدایی دارد و نـازک دلی
می خـورَد سمت خیابان امیـد
ردّ پاهای شهید
3
فاعلَتُن
فاعلَتُن فاعلَتُن
فاعلَتُن فاعلَتُن فاعلَتُن
فاعلَتُن فاعلَتُن فاعلَتُن فاعلَتُن
فاعلَتُن فاعلَتُن فاعلَتُن
فاعلَتُن فاعلَتُن
فاعلَتُن
نمونه:
ناز بیا
با دف و با ساز بیا
عشق بنوش و دو سه تا بوسه بخند
دوست مــن! مست و خـمـــار از پــی آواز بیــا
پـرسـه بـزن در دل پـر پیـچ و خمـم
عاشق و پَرباز بیا
باز بیا
4
مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن
نمونه:
بسان جاز می مانـَد
صدایی که ز یک اعجاز می ماند.
منم دلتشنه در آن ریتم لرزیدن به سبک عشق.
دهــانــم چــون کبـوتـــر بـچّــه ای بــر آسمـانت بـاز می مانـَد
منـم آن مـادر ِ فــریــادهــای سُرخ، کـاری کن!
نمی رقصانی، از تو ناز می ماند
فقط آغاز می مانـَد
5
فاعلاتُن فاعلاتُن
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن
فاعلاتُن فاعلاتُن
نمونه:
روح و جان می داد باران
بر طبیعت می رساند امداد باران
پرتـو تلـخ اُزُن را در هوایی زرد می شست.
عدّه ای گفتند غم باشد چنین در تیـر و در مـرداد باران.
خواب دیدم ملّت تبریز در آتش هلاک است،
قهر بنمود ابر و رفت از یاد باران
حـلّ شد در بــاد باران
6
مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن فَعلُن
نمونه:
قـدری بیــــا پیـشم
از من نترس ای خسته درویشم
دردی اگـــر داری برایـم لب به لب وا کن!
حرّاجی ِ اســرار اصلاً نیست در آیین و در کیشم.
چنـدی درین حیـرتکده ناخـوانده مهمانم
خون گشته از دنیـا دل ِ ریشم
کم کن ز تشویشم
7
مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن فعُلات
نمونه:
خدا نشسته به دل
و درد عارفانه بسته به دل
گرفته حال مـرا با دو جام سرخ زلال
بهانه گردش خون شد،خطای جسم و نای خسته به دل.
کسی نپـرسـد ازین دم فشار عشق مرا
وَ علّتی نهان که رسته به دل
خدا نشسته به دل
8
مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن
نمونه:
غریبدر قفس منم
و از غـمت بـُریـده از نفـس منم
کسی کـه پای حسرتـم نگاه می کند تویــی!
بسوز تـا بسوزمت، بخـوان مـرا که آتشقصص منـم
بنوش زخم سینه ام، شکن غرور موج هـا
که حلق بسته تر، پُراز قبس منم
فتـادهبـر ارس منم
آرایش قوافی برای نوع عروضی قافیه دار در پنج سطری:
............قافیه
...................قافیه
............................آزاد
...................قافیه
............قافیه
آرایش قوافی برای نوع عروضی قافیه دار در نه سطری:
............قافیه
...................قافیه
...........................آزاد
................................قافیه
........................................آزاد
................................قافیه
...........................آزاد
...................قافیه
............قافیه
آرایش قوافی برای نوع عروضی قافیه دار در یازده سطری:
.......قافیه
................قافیه
.........................آزاد
................................قافیه
..........................................آزاد
.................................................قافیه
..........................................آزاد
................................قافیه
.........................آزاد
................قافیه
.......قافیه
ادامه دارد