آموزش زلال (1)

وزن های ریتمیک و آسان عروضی برای تمرین زلال در پنج سطری
آرایش قوافی:
......قافیه
..............قافیه
......................آزاد
..............قافیه
......قافیه
1
فاعلَتُن فاعلَن
فاعلَتُن فاعلَتُن فاعلَن
فاعلَتُن فاعلَتُن فاعلَتُن فاعلَن
فاعلَتُن فاعلَتُن فاعلَن
فاعلَتُن فاعلَن
نمونه:
بی سرو پا گشته ام
از تـن آلـوده جـدا گشتـه ام
بـاز مــرا تـا لب و آغـوش خـدا بـرده اند
باز چو خاموش و رها گشته ام
غرق نوا گشته ام
2
مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن
نمونه:
نازک خیـالی می کنـی
دل را ز من آهسته خالی می کنی
من برگ برگت می شوم تو شاخه شاخه می بُری
کاری که تو در این حوالی می کنی
نازیست حالی می کنی
3
فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلات
نمونه:
همچنان در من بسوز
ای که سوزاندی به من خرمن، بسوز
چـــرخـــه ای دیگــــر بیـــاغـــاز آفتابی کــــنمــــرا
کهکــشــان عـــشـق را اصـلاً بـسوز
سُرخ چون آهن بسوز
4
مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن
مفاعلُن مفاعلُن
نمونه:
و روح بی وطن منم
انیس رازهای خویشتن منم
هلاک در دو رنگی و هزار و چند دل تویی
شهید ناعلاج در بدن منم
هزار پاره تن منم
5
فعُلاتُن فعُلَن
فعُلاتُن فعُلاتُن فعُلَن
فعُلاتُن فعُلاتُن فعُلاتُن فعُلَن
فعُلاتُن فعُلاتُن فعُلَن
فعُلاتُن فعُلَن
نمونه:
همه در تلاطم اند
همه در عمق نگاه او گم اند
هر که یک جور درین دایره سرگردانست
عاشقانی که ز بطن مردم اند
تشنگان یک خُم اند
6
مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
مستفعلُن مستفعلُن فَعلُن
نمونه:
مـن از همان آغـاز می گردم
دنبال چه؟! گیجـم، وَلیکن بـاز می گـردم
گویا کسی را در ازل گم کرده ام ، دل ، بسته با او بود.
آشفته بازار است و من همراز می گردم
یک حرف از اعجاز می گردم
7
مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن
نمونه:
سپاس ای ربّ بی همتا
وَ ای کـه حـال عـاشق را تـویی فردا!
دلـم پـای کدامیـن دلبــری هـا بــاز مـی گــردد!
زبـانـم لال، بیـداریـست یــــا رؤیـــا؟!
منـم در عـشق تـو آیـا ؟!
8
فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلات
فاعلاتُن فاعلات
نمونه:
واژگون شد لاله ای
باز می آید به گوشم نالـه ای
آی آدم ها ! کدامین باغبان در خواب هست؟!
پُر زخون کرده کدامین چاله ای،
خنجر مُحتاله ای؟!!
9
مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن مفاعلُن مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن مفاعلُن فعُلات
مفاعلُن فعُلات
نمونه:
تـو را دگر چـه شدست؟!
چنین که می گزی مگر چه شدست؟!
دوباره تیغ حرف راست بر دُمت زده اند؟
بگو به من تـو مختصر،چه شدست؟!
درین سفر چه شدست؟!
10
مستفعلُ مستفعل
مستفعلُ مستفعلُ مستفعل
مستفعلُ مستفعلُ مستفعلُ مستفعل
مستفعلُ مستفعلُ مستفعل
مستفعلُ مستفعل
نمونه:
ای گل که به گلدانی!
وَز جملــه ی گلهـای بهــــارانی
دانم تو هم از غربت خود در قفسی نالی
دلتشنــه ترین عــاشق بارانــی
در داخـــل زنــدانـــی
11
مفعولُ فاعلات
مفعولُ فاعلاتُ فاعلات
مفعولُ فاعلاتُ فاعلاتُ فاعلات
مفعولُ فاعلاتُ فاعلات
مفعولُ فاعلات
نمونه:
بشکن نگاه را
از هم سوا کن ابر و ماه را
ای کـه جمالت آینـه ی ماورا بُــوَد!
بر شب نما مسلّط آه را
ذکر پگاه را
آرایش قوافی برای نوع عروضی قافیه دار در هفت سطری:
........قافیه
.................قافیه
..........................آزاد
..............................قافیه
..........................آزاد
.................قافیه
........قافیه
آرایش قوافی برای نوع عروضی قافیه دار در نه سطری:
............قافیه
...................قافیه
...........................آزاد
................................قافیه
........................................آزاد
................................قافیه
...........................آزاد
...................قافیه
............قافیه
آرایش قوافی برای نوع عروضی قافیه دار در یازده سطری:
.......قافیه
................قافیه
.........................آزاد
................................قافیه
..........................................آزاد
.................................................قافیه
..........................................آزاد
................................قافیه
.........................آزاد
................قافیه
.......قافیه
ادامه دارد.