رهنورد زریاب
رَهنورد زریاب
محمد اعظم رَهنورد زریاب ازنویسندگانمعاصرافغانستانو از بزرگترین نویسندگان افغانستان در عرصهٔ داستان‌های کوتاه کارآمد، در سال ۱۳۲۳ خورشیدی در کابل پایتخت افغانستان به دنیا آمد. پدرش ازغزنیو مادرش از شمال کشور بود.
اومکتب حبیبیهرا به پایان رسانید و وارددانشگاه کابلشد و رشتهًخبرنگاریرا انتخاب کرد. مدتی بعد از پایان تحصیل با استفاده از یکبورس تحصیلیبه بریتانیا رفت و ازدانشگاه ویلز جنوبیگواهی‌نامهٔفوق لیسانسگرفت.
زریاب که در هفته‌های پایانی عمرش به کرونا مبتلا شده بود؛ در ۲۱ آذر ۱۳۹۹ (۱۱ نوامبر ۲۰۲۰) در سن ۷۶ سالگی در بیمارستان چهار بستر کابل درگذشت.
در رسانه‌های افغانستان و از زبان اهل ادبیات این کشور توصیفاتی چون «کاخ زبان فارسی افغانستان»، «پادشاه زبان فارسی افغانستان» و «فرهنگستان زبان و ادب فارسی افغانستان» درباره رهنورد زریاب شده است.
تقریباً همه نویسندگان و منتقدان ادبی بر آن اتفاق نظر دارند، اصرار و تعصب رهنورد زریاب بر «فارسی نوشتن» است.
او یکبار برنده جایزه دولتی جلال آل‌احمد در ایران شده بود.
✓ فعالیت ها:
- خبرنگار در هفته‌نامهًژوندون.
- مدیر عمومی خبرنگاران روزنامهٔاصلاح ـ انیس.
- مدیر مسئول فصلنامهٔ ARYANA (Afghanistan Republic) که بهزبان انگلیسیچاپ می‌شد.
- مدیر عمومی دفتر «معرفی افغانستان» (Publicity for Afghanistan.
- مسئول بخش هنر دروزارت اطلاعات و فرهنگ.
- آمر دفتر فرهنگ مردم.
- دبیر روزنامهٔ The Kabul New Times.
- دبیر بخش داستان‌نویسی اتحادیهٔ نویسندگان.
- رئیس اتحادیهٔ نویسندگان افغانستان از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۰.
- مشاوروزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستاندر دوران حامد کرزی که از این پست استعفا کرد.
✓ کتاب‌شناسی:
«داستان‌ها» (مجموعهٔ شش جلدی داستان‌های کوتاه) - شهر طلسم شده - مردی که سایه‌اش ترکش کرد - دزد اسپ - و باران می‌بارید - سگ و تفنگ - مارهای زیر درختان سنجد - پیراهن‌ها (ترجمه چند داستان از چند نویسنده جهان) - حاشیه‌ها (مجموعه مقاله‌های پژوهشی)- گنگ خوابدیده (مجموعه مقاله‌های پژوهشی) - پایان کار سه رویین‌تن (مجموعهٔ مقاله‌های پژوهشی) - زیبای زیر خاک خفته (گزیده داستان‌های کوتاه) - گلنار و آیینه (رمان) نشر زریاب. - چه‌ها که نوشتیم (مقاله‌های پژوهشی و یادواره‌ها) - دور قمر (بین سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۵ در شماره‌های مسلسل «وفا» درپیشاوربه چاپ رسیده‌است) - … و شیخ گفت (داستایت‌ها) نشر زریاب. - چار گرد قلا گشتم (رمان) نشر زریاب. - شورشی که آدمی زاده‌گکان و جان‌ورکان برپا کردند (رمان) نشر زریاب. - قلندرنامه. - کاکه شش پر و دختر شاه پریان (رمان) - درویش پنجم (رمان) نشر زریاب. - سکه‌ای که سلیمان یافت (رمان) نشر زریاب. - آزای اندیشه و گفتار (مجموعه مقاله‌های پژوهشی) - هذیان‌های دور غربت (طنزها) و...
همچنین از او رمان‌های ناتمام، سیب و ارستاطالیس - رازهای دایه پیر - و سرانجام آقای سحرخیز بیدار می‌شود- زن بدخشانی به یادگار مانده است.
فیلمنامهٔ فلم «اختر مسخره» را نیز نوشته او است.
محمود دولت‌آبادی، نویسنده، در این باره گفته است: «آثار زریاب کمکی است که بین ما و روحیه افسون‌زده هند ارتباط ایجاد می‌کند. در آثار زریاب چهره‌ها، روحیه، رفتار و قلندری هندی دیده می‌شود که بسیار دلنشین است و یکبار دیگر با وجود جدایی که در تصمیم‌های استعماری بین مرز ما و هند رخ داد، عطر خوشایند فرهنگ هندو را به ذهن ما می‌رساند.»
جمع‌آوری و نگارش:
#سعید_فلاحی (زانا کوردستانی)