هسا شعر
هسا شعر:
هسا در گیلکی (در مازندرانی: اسا) به معنای «اکنون، حالا» است و هساشعر را می‌توان «شعر زمان حال» یا به عبارتی «شعر نو» ترجمه کرد، کوتاه و در عین حال عمیق و ژرف و از ساختاری ساده و گاه پیچیده و صمیمی و دلپذیر بر خور دار است . علی‌رغم مدرن بودن از لحاظ زبان و شیوهٔ بیان، فضای آن عموماً طبیعت محض و به دور از فضای شهری است.
همان شعر مدرن و بومی سرزمین گیلان است که بر اساس زبان گیلکی با گویش ها و لهجه های گوناگون ( گسکری ، تولمی ، فومنی ، رشتی ، آبکناری ، انزلی چی ، گالشی ، لاهیجانی ، خمامی و ... ) و بعداً مازندرانی در سال 1370شمسی در نتیجه ی جریان‌های روشنفکرانه و نوگرایی‌های شعری در گیلان توسط :
( درویش گیلانی ) زاده ی 23 فروردین ماه سال ِ 1316 خورشیدی درمحله ی ساغریسازان ِ رشت.
محمّد فارسی شیجانی( شواله ) زاده ی سال ِ 1318 خورشیدی ، در روستای شیجان ِ بخش خمام از توابع ِشهرستان ِ رشت .
رحیم چراغی ، زاده ی سال ِ 1342 خورشیدی در روستای پشکه ، دهستان ِ بلسبنه بخش ِ کوچصفهان ِ از توابع شهرستان ِ رشت و
علی اکبر مرادیان گروسی ( بوسار ) ،
پدید آمد .
در شهریور ۱۳۷۴ بیانیهٔ هساشعر که توسط رحیم چراغی نوشته شده بود در نشریهٔ محلّی گیله‌وا منتشر شد. سپس توسط دیگر شاعران گیلک از جملهمحمد بشراو محمد فارسی از اوایل دهه هفتاد پایه‌ریزی شد.
هساشعر را اغلب نزدیک به هایکوی ژاپنی و تأثیرگرفته از آن دانسته‌اند. کوتاه ترین قالب ِ شعر ِ بومی ، سرشار از محتوی و ایهام و بیان ِ اندرونی مردمان ِ گیل و دیلم و تبری و تالش ِ از بند رسته است . می توان آن را " کوتاه شعر " هم نامید . »
هسا ِشعر ، یعنی پویایی در شعر ِ زبان ِ گیلکی و تکامل ِ آن در عرصه ی ُفرم و معنا و تلفیق ِ واژه های برچین شده که مقصود و بیانی به وسعت ِ گیتی را در یک فراز ِ کوتاه عرضه می کند . و بر دو بازوی توانای " زبان ِ تالشی و زبان ِ تبری " تکیه گاهی استوار یافته و شاعرانش را به تلاشی صد چندان به هنر نمایی وا داشته است .
نمونه ها ی این سبک کتاب ِ شاعران هسا شعر ( گزیده ِ شعر صد و دوازده شاعر ِشمالی ) به کوشش و انتخاب ِ " رحیم چراغی " که در 432 صفحه ، از سوی نشر گیلکان رشت ، در تابستان ِسال 1393ِ خورشیدی به بازار ِ کتاب عرضه شد ،
و رویای جهان ( هسا شعر هایی از 50 شاعر" انگلیسی/ فارسی / گیلکی ") به انتخاب رحیم چراعی – ترجمه ی انگلیسی پرویز حسینی – نشر گیلکان1393 می باشد .
یک نکته ی مهم دیگر در هسا شعرهمان زبان نوستا لژی( و تاسیانی ) آن است . یعنی – فقدان کسی یا چیزی را احساس کردن . این اندوه و اضطراب در اکثر هسا شعر های شاعرا ن شمالی دیده می شود . هر کس یک جور ی فقدان طبیعت را تصویر می کند . بر روی هم ، هسا شعر ، شعری ست بیان گر درد غربت: غربت از طبیعت ، دوری از ذات انسانیت ، غربت از همدلان ، یاران و نازنین شمشادان و...
هم اکنون بیست و اندی سال است که هسا شعر به ضرورت های مدرن و مدنی اقلیم شمال ایران پاسخ داده و اکنون ضرورتی دیگر از دل ضرورت های پیشین قد برافراشته است . چراکه ، در این بیست و اندی سال جامعه ی اقلیم شمال دستخوش تغییرات و تحولات زیادی گشته است ، که هسا شعر بانگاه پیشین قادر به پاسخگوئی آنها نیست . از همین جاست که ضرورت پُست هساشعر یا هسا شعر پست مدرن با پاسخ های جدید به نیازهای جدید قد بر افراشته است . بی شک شاعران تازه نفس فردا دراین مسیر گام خواهند برداشت .
نمونه:
(1)
وختی گول
خودیم کولا سیلی امره –
سرخاکود
بهارخجالتی مره –
بمرد.
گل که باسیلی /چهره برافروخت/ بهار/ شرمنده گشت
محمدبشرا
(2)
گولدان جی خوشکی
آب خابادئن دوبو
کی گورخانه
جی دورشر
بترکسه
گلدان از بی آبی/ خواب آبی ،می دید/ تندراز راهی دور/ ترکید
محمدفارسی
(3)
بج بینِه
ای پِئم بجاربو
َارَم
ترَِه
هنگام درو/ چنگی ازعطرشالیزاررا/ می آورم/برای تو
رحیم چراغی
(4)
گولا بو کشمه
ایتا سینه –
با قایده.
می کشه
ایتا جان واجایه.
گل را می بویم/ با یک نفس کامل/ در آغوشم/پیکری جان می گیرد
م. پ. جکتاجی
با تشکر از بانو سیده نسترن طالب زاده که نام این قالب را به حقیر معرفی کرد.