بسم اللّه الرحمن الرحیم
همانطور که می دانید این روزها در فصای مجازی زیاد شاهد سرقت ادبی هستیم که سایت ما هم از اینگونه موارد مستثنی نیست.
به تازگی چند مورد سرقت ادبی در اشعار مشاهده شد که تصمیم به تذکر داشتم ولی از آنجایی که برخی اوقات این اشخاص خاطی شاعرانی تازه کار و آماتورند و بدون آگاهی دست به این کار خطا می زنند و یا ممکن است این افراد اصلا با مقوله ی مهم سرقت ادبی آشنایی کامل نداشته باشند که اگر می داشتند شاید اینگونه عمل نمی کردند تصمیم گرفتم این پست آموزشی را منتشر کنم ان شاالله که مفید و موثر باشد.
🔵✅️ شاید خیلی از ما اطلاع نداریم که برای سرقت ادبی مجازتهای سختی از جمله زندان در نظر گرفته شده که اگر بدانیم شاید به راحتی دست به این کار غیر اخلاقی نزنیم!
از طرفی شاید ما نمی دانیم که با این کار هم به خودمان آسیب زیادی می زنیم و هم به شخصی که از او سرقت کرده ایم چون سرقت ادبی هم خودش یک نوع تجاوز محسوب می شود و بیشتر از اینکه برایمان مفید باشد به شخصیت و وجه ی ادبی ما هم آسیب خواهد زد چون اگر یک دنیا شعر خوب و قوی بنویسی ولی یک بار حتی ندانسته مرتکب این خطا شوی و کسی متوجه سرقت ادبی بشود کل آثار آن نویسنده زیر سوال می رود و اعتبار وشخصیت ادبی اش پایین می آید.
واز آنجایی که مبحث سرقت ادبی بسیار مبحثی طولانی است وزمان بر برای سهولت کار این مطلب را از اینترنت سرچ کردم واینجا داخل گیومه هم قرارش دادم.
🌼✅️سرقت ادبی چیست؟
((سرقت ادبی زمانی شکل میگیرد که یک فرد، ایده، متن و یا طرحی از هر حوزهای شامل کتاب، فیلم، مقالات، نقاشیها، اختراع، عکس، موسیقی، محتوای سایت و… را که حاصل فکر و تلاش فرد دیگری است به نام خود منتشر کند یا بدون ذکر نام صاحب اثر از آن استفاده نماید.
سرقت ادبی میتواند تمام یا بخشی از کار را شامل شود؛ یعنی یک اثر یا تمام و کمال از محتوای تولیدی فرد دیگری برداشته شده یا بخشهایی از محتوا، حاصل دسترنج دیگران است. به عبارت دیگر، سارق ادبی بهنوعی محتوا را تغییر داده و از آن استفاده کرده است. این کار نیز از مصادیق پلیجریزم محسوب میشود.
حتی استفاده از کارهای قبلی خود نویسنده در مقاله جدیدش نیز مورد قبول نخواهد بود.
🌼🔷️ باید توجه کنید که مجلات معتبر پیش از چاپ مقالات، بررسی سرقت را با نرمافزار تشخیص سرقت ادبی انجام میدهند.
✅️تاریخچه سرقت ادبی
واژه پلیجریزم در ابتدا توسط فردی استفاده شد که «مارکوس والریوس مارتیلیوس» نام داشت و شاعری رومی از سده نخست میلادی بود. مارکوس به افرادی که شعرهایش را به نام خود ارائه میکردهاند، لقب Plagiarius یعنی «غارتگر و فریبکار» داده است.
اما امروزه این مفهوم، در حوزه مقالهنویسی اهمیت بسیار زیادی دارد بهطوریکه سایتهای تشخیص سرقت علمی آنلاین و نرمافزارهای تشخیص سرقت ادبی برای استفادههایی مانند تشخیص سرقت ادبی پایاننامه در اختیار دانشگاهیان قرار دارند. خروجی پژوهشها هم بهدقت بررسی میشوند تا دچار پلیجریزم نباشند.
در ادوار گذشته به علت کمبودن تعداد نویسندگان و افرادی که نوشتهها را داوری میکردهاند، پیشگیری از کپیبرداری کار دشواری نبوده است. با اینحال، باز هم چنین جرایمی دیده میشد. مثلا نوعی از پلیجریزم در گذشته، سرقت ادبی ایدههای دوستانی بوده که به سبب اعتماد، افکارشان را در جمعی بازگو میکردهاند و افراد فریبکاری در آن مجلس ایدهها را به نفع خود استفاده مینمودهاند. سرعت رشد دانش و فناوری در حوزههای مختلف در عصر حاضر، سیری صعودی با شیبی بسیار زیاد را تجربه کرده است و هزاران دانشجو، استاد و پژوهشگر، روزانه تعداد زیادی ایده و طرح را منتشر میکنند.
منابع اطلاعاتی زیاد و موتورهای جستجوگر حرفهای مانند گوگل هم موجب سهولت جابجایی اطلاعات شدهاند. اینروزها، فایلهای الکترونیکی عمل کپیبرداری را بسیار ساده کردهاند. در چنین وضعیتی پیگیری اصالت اثر به شیوه سنتی غیرممکن است. بنابراین با روشهای نوینی مانند نرمافزارهای تشخیص سرقت علمی، تا حدودزیادی، بررسی اصالت اثر امکانپذیر میشود.
⛔️ هند در حال حاضر رتبه نخست سرقت علمی مقالات را به خود اختصاص داده و متأسفانه باید بگوییم که ایران هم وضعیت مناسبی در این حوزه ندارد.
🌼🔷️سرقت ادبی شامل انواع مختلفی است که میتوان آنها را بدینصورت نام برد :
سرقت ادبی منبعمحور؛
سرقت ادبی با بازنویسی؛
سرقت ادبی جهانی؛
سرقت ادبی مستقیم؛
سرقت ادبی موزاییکی؛
سرقت ادبی ایده؛
سرقت ادبی تصادفی؛
سایه نویسی.
هرکدام از انواع سرقت ادبی باز تعریفهای مخصوص به خود را داراست
✅️🔶️سرقت ادبی از منابع
زمانی که پژوهشگران در مقاله و محتوای خود به منبعی اشتباه ارجاع میدهند، سرقت ادبی منابع رخ میدهد. البته ماجرا فقط به همین ختم نمیشود. ارجاع متن و مطلب به منبعی که اصلا وجود ندارد هم از نمونههای سرقت ادبی منبعمحور است.
اگر نویسنده از دو منبع در کارش بهره ببرد اما فقط نام یکی از آنها را قید نماید هم دچار سرقت ادبی منبع خواهد شد. حذف و دستکاری اطلاعات اصلی منابع هم از دیگر مصادیق سرقت ادبی است. برخی از محققان با دستکاری اطلاعات منبع اصلی سعی بر القای مفهوم موردنظرشان دارند. چنین اقداماتی بسیار نامطلوب است و میتواند آثار زیانباری به همراه داشته باشد. برای مثال، دستکاری دستاوردهای حقیقی پژوهشهای پزشکی خطرات و عواقب ناخوشایندی ایجاد خواهد کرد. برای همین، مقوله بررسی سرقت ادبی بسیار حائز اهمیت است.
✅️🔶️سرقت ادبی با بازنویسی
سرقت ادبی با بازنویسی هم بسیار رایج است. در این نوع سرقت، متن و محتوای یک فرد با دستکاری جزئیِ عبارات و واژهها به نام نویسندهای دیگر منتشر میشود. حتی اگر واژهها و جملهها تغییر کنند باز هم ایده اصلی موجود در محتوا، فکر و دارایی معنوی شخصی دیگر است.
✅️🔶️سرقت ادبی جهانی
زمانی که اقدام به استخدام فردی برای نگارش مقاله و محتوا میکنید و آن اثر را با نام خودتان نشر میدهید، دچار سرقت ادبی جهانی (global plagiarism) میشوید. حتی زمانی که دوستان یا آشنایانتان برایتان این کار را انجام میدهند هم سرقت صورت میگیرد.
✅️🔶️سرقت ادبی مستقیم
سرقت ادبی مستقیم یعنی انتشار اثر فردی دیگر به نام خود، بدون اعمال کوچکترین تغییراتی در آن. در این نوع سرقت ادبی، سارق بهطور کلی مدعی میشود، صاحب اثری است که کاملا به فرد دیگری تعلق دارد.
✅️🔶️سرقت ادبی موزاییکی
این نوع سرقت ادبی حالت پیچیدهای دارد و سارق از محتوای دیگران در تلفیق با محتوای خودش بهره میبرد. بهطوری که کشف بخشهای اصیل مقاله از قسمتهای سرقتی دشوار میشود. در واقع، سارق ادبی در این کار، طوری عمل میکند که محتوایی متفاوت با محتواهای دیگر ارائه میشود اما ایدهها و کلمات جدید نیستند.
✅️🔶️سرقت ادبی ایده
بهکارگیری ایدههای دیگران برای تولید مقاله یا هر اثر دیگری هم از نمونههای سرقت ادبی است. استفاده از ایدههای دیگران میتواند با بهکارگیری بیکم و کاست ایده آنها همراه باشد؛ یعنی سرقتی خالص و کامل یا اینکه با بهرهبرداری از ایدههای دیگران، اثری تازه خلق شده باشد. این با الهامگرفتن تفاوت دارد. در الهامگرفتن، فرد با نگاه و انگیزهای که از اثر دیگران به دست میآورد، چیزی جدید و متعلق به خود خلق میکند. اما در سرقت ایده، بحث الهامگرفتن به میان نیست و همهچیز کاملا از روی دست دیگران نوشته میشود.
🔶️✅️سرقت ادبی تصادفی
امکان وقوع سرقت ادبی تصادفی هم وجود دارد؛ یعنی حالتی که طی آن، فرد نمیداند که در حال استفاده از ایده فردی دیگر است. اشتباه و سهلانگاری میتواند موجبات سرقت تصادفی را فراهم کند. اما ماجرا از این قرار است که هیچ فرقی نمیکند، سرقت ادبی چطور در محتوایتان وارد شده، در هر حال از عواقب منفیاش بیبهره نخواهید بود. پس بهتر است که نهایت دقت را در زمینه بررسی و دوری از سرقت ادبی به کار بگیرید.
✅️🔶️سایهنویسی
در میان اصطلاحات بالا، احتمالا سایهنویسی (Ghostwrite) کمی گنگتر از باقی موارد است. سایهنویسی یعنی زمانی که فردی به سفارش افراد دیگر و برای آنها نویسندگی میکند و داستان، کتاب، مقاله، گزارش و محتوایی از این دست برایشان مینویسد. درنهایت هم، اثر خلق شده به اسم سفارشدهنده ثبت و منتشر میشود. برای مثال، میتوان از نویسندگان متن سخنرانی سیاستمداران نام برد. این نویسندهها سایهنویسی میکنند. در کشورهایی ازجمله ایران، این کار در رابطه با پژوهشهای دانشگاهی نیز انجام میشود. البته لازم به ذکر است که در سایهنویسی معمولا رضایت طرفین به میان است.
✅️🔶️سرقت ادبی از خود یا Self Plagiarism
وآیا این به چه معناست؟
سرقت ادبی مقولهای بسیار پیچیده به شمار میرود. بهطوری که حتی گاهی، استفاده از آثار قبلی خودتان هم میتواند مصداق سرقت باشد. پس اگر در مقالهنویسی علمی یا نگارش هر متن و محتوای دیگری از کارهای گذشتهتان بهره میبرید، باید طوری رفتار کنید که انگار قرار است از متن و مقاله فردی دیگر بهره ببرید. پس لازم است که همان حساسیتهای همیشگی را داشته باشید و با ذکر منبع و استناددهی یا با کمک روشهایی مانند بازنویسی و ایجاد تغییرات در بازگوکردن مطلبی که قبلا عنوان شده است،
از دریافت اتهام سرقت ادبی به خود جلوگیری کنید. اگر حواستان نباشد و دچار سرقت ادبی از خود شوید، عواقبی تهدیدتان خواهد کرد. موسسات علمی و دانشگاهی نسبت به سرقت ادبی از خود بسیار حساساند. در نتیجه، بروز چنین نوعی از سرقت میتواند همراه با جریمهشدن یا تنزل اعتبارتان باشد. کمشدن نمره یا محرومیتها از جمله عواقبی است که دانشجو بهخاطر سرقت ادبی از خود تجربه خواهد کرد. در دنیای حرفهای نشر هم نویسندهای که از خودش سرقت ادبی میکند در مقابل نگاه مخاطبان اُفت اعتبار خواهد داشت و در ضمن، ناشر میتواند اقداماتی علیه او انجام و شکایتهایی صورت بدهد.
✅️آیا سرقت ادبی برای انواع محتوا وجود دارد؟
همانطور که پیشتر هم گفته شد، سرقت ادبی میتواند برای انواع محتوا شامل ویدئو، تصویر و موسیقی هم رخ بدهد. استفاده از هر یک از این موارد بدون اجازه و پرداخت حقوق صاحب واقعی اثر نوعی پلاجیاریسم است. موارد زیر همگی از مصادیق سرقت ادبی در حوزههای مختلف محتوا به شمار میروند:
استفاده از تصاویری که کار عکاسی دیگر هستند، بدون قید نام صاحب اثر نوعی سرقت ادبی است؛
تولید ملودی و موسیقی که قبلا شخصی دیگر آن را تولید و عرضه کرده هم سرقت ادبی به شمار میرود؛
استفاده از تصاویر ویدئویی گرفتهشده از سوی فردی دیگر، بدون اجازه او هم پلاجیاریزم است؛
کشیدن تصویری که طرح آن قبلا از سوی نقاشی دیگر کشیده شده، سرقت محسوب میشود؛
استفاده از اثری موسیقی در یک فیلم یا ویدئو، مادامی که از صاحب کار مجوزهای لازم گرفته نشود، نوعی سرقت خواهد بود؛
و… .
⛔️✅️ابعاد منفی سرقت ادبی چیست؟
ابعاد منفی سرقت ادبی بسیار زیاد است. این کار میتواند زندگی حرفهای صاحبان آثار مختلف را مخدوش کند. برای مثال، بهرهبرداری مالی از کارهای دیگران، بدون اینکه منفعتی نصیبشان شود، آنها را از نقطهنظر مادی متضرر میکند. اما فارغ از جنبههای پولی و مالیِ کار، سرقت ادبی نوعی تجاوز به حریم و فکر دیگران و تضییع حقوق معنوی آنهاست. این کار میتواند از نظر روانی هم برای صاحب اثری که کارش مورد سرقت ادبی قرار گرفته، سخت و تلخ باشد.
یعنی مرتکب سرقت ادبی شدهاید. درصورتیکه از مقاله دیگری بهعنوان مرجع استفاده کرده باشید نیز در صورت تشابه متن شما با متن مرجع از سوی نرمافزارهای مربوطه و سایتهای تشخیصی، متهم به سرقت ادبی خواهید شد.
🌼✅️شناسایی و بررسی سرقت ادبی
شناسایی سرقت ادبی اصلا کار سادهای نیست. ابعاد این حرکت بسیار گسترده است و به همین خاطر برای اینکه مشخص شود، در چه بخشهایی از یک اثر و از چه نوع سرقتی استفاده شده، دقت و زمان زیادی نیاز است. حتی گاهی، شناسایی سرقت غیرممکن هم میشود. اما بهطور کلی، کلیدها و سرنخهایی برای کشف و شناسایی سرقت ادبی وجود دارد.
برای مثال، در برخی از موارد، زمانی که یک مقاله و محتوا وارد فاز سرقت ادبی میشود، لحن و سبک نگارش متن به ناگهان تغییر میکند. در اینجاست که باید شک کرد و بررسیهای لازم برای تشخیص سرقت را انجام داد. علاوه بر بررسیهایی که از سوی انسانها صورت میگیرد، کمکگرفتن از نرمافزارها هم ایده خوبی خواهد بود. بله! نرمافزارهایی وجود دارند که به شما کمک میکنند، سرقت ادبی در مقالات و متنهای مختلف را شناسایی کنید.))
منبع:#اینترنت
واما نکته ی مهم
✅️🌼نکته مهم:
یکی از رایج ترین و زیرکانه ترین سرقتهای ادبی 🔷️سرقت ادبی ایده و سرقت ادبی موزاییکی است🔷️
چون در این سرقتها فرد سارق فکر می کند که کسی راحت سرقتش را کشف نخواهد کرد و به راحتی می تواند از ایده واندیشه ی اولیه ی شاعر ونویسنده ای بهره ببرد و به آن پروبال بدهد و عوضش کند و دیر کسی متوجه می شود و یا اینکه چون سرقت ادبی موزاییکی حالت پیچیدهای دارد و سارق از محتوای دیگران در تلفیق با محتوای خودش بهره میبرد کشف بخشهای اصلی از قسمتهای سرقتی دشوار میشود و کسی زود متوجه نخواهد شد در صورتیکه این سرقت هم راحت توسط افراد آگاه کشف می شود چون ایدهها و کلمات در بیشتر موارد کپی کاری هستند و جدید نیستند و راحت فهمیده می شود پس بهتر است که خودمان را فریب ندهیم و دست به این کار ناپسند وغیر اخلاقی دور از ادب که شایسته ی یک ادیب واقعی نیست دست نزنیم.
در گذشته هم سرقت ادبی خیلی اتفاق افتاده که شاید مخفی مانده در زمان حیاتشان اما پس ازسالها ادیبان و مخاطبان با مطالعه پی برده اند به این سرقتها کا اکر شاعران در زمان حیاتشان می فهمیدند برایشان ناگوار بود حتی سرقت ادبی شعرای معروف ازهم که یک نمونه اش استفاده وسرقت ادبی واضح حافظ از یک شعر خاقانی است که در کامنتی مفصل تر توضیح خواهم داد چون مطلب خیلی طولانی میشه دیگه....
اتفاقا چند روز پیش هم شعری خود من توسط یکی از هم انجمنی هایم که درانجمن ادبی شهرمان با هم سالها آشنا بوده ایم بسیارواضح و ناشیانه سرقت شده بود ودر یک گروه شعری هم قرار داده شده بود که یکی دیگر از دوستان هم انجمنی ام به من اطلاع داد و واقعا اون موقع آدم می فهمه حال بد آن کسی را که شعریا نوشته اش سرقت می شود خیلی حس بدیه واین شعر هم حاصلش شد :👇👇
با قبضه ی اندیشه ی مردم
درپهنه ی شعر می خرامی
برسفره ی سرقتی نشستی
چسبیده به لقمه ی حرامی!
با کوله ای از واژه ی دزدی
گیرم که شدی شهره ی عالم
این بارکج آخرش سقوط است
با ضربه ی ناخنی شود خم
چون کپک سفید خفته دربرف
از کار سیاه خویش شادی
ازصاحب اصلی تفکر
باید بشود که نیمه یادی!
با کله و پاچه مطمان باش
در چاه طمع می افتی آخر
شلاق خدا صدا ندارد
آهسته تر ای دزد دلاور
پیراهن شاعری نباشد
زیبنده ی هر که ادعا کرد
اخلاق هنر اگر بلنگد
محصول قلم شود خَس زرد
✍️ #جمیله_عجم (ب.و)
🔷️🌼منظور از خس زرد هم همان علفهای هرز خشک شده ویا همان خاشاک است..
عذرخواهم اگر مطالب کمی طولانی شد شما نصفه شو بخونید🙈🙈
دوستون دارم وامیدوارم که همه مون بیشتر مراقب حق وحقوق همدیگر باشیم!
ارسال پیام خصوصی اشتراک گذاری :
|
|
|
|
| 
محمد رضا خوشرو (مریخ)
مهرداد عزیزیان
مسعود مدهوش( یامور)
مجتبی رحیمی
جمیله عجم(بانوی واژه ها) 
طاهره حسین زاده (کوهواره) 
به قول م
علیمحمد پناهی 
امینی 
علی اصغر یزدانی (شیدا) 
نرگس زند (آرامش) 
