پست های وبلاگ

فارسی، برترین زبان جهان در اوزان شعری

بر اساس پژوهش های بزرگانی همچون جناب تقی وحیدیان کامیار در آثاری چون فرهنگ اوزان شعر فارسی، ویژگی های شگفت انگیز اوزان شعر فارسی و برخی منابع دیگر مربوط به این حوزه می توان به اهمیت بی نظیر زبان فارسی در زیبایی ویژه و تعداد بالای اوزان شعری پی برد بطوری که عروض فارسی دارای بیش از ششصدوپنجاه وزن شناخته می باشد که با توجه به زایایی عروض فارسی، این تعداد روبه افزایش است.

 علاوه براین تعداد که مربوط به اوزان شعرسنتی است، اوزان فراوانی هم در شعر نیمایی، قابل دستیابی اند و هنوز بسیاری از آنها مورد استفاده قرار نگرفته اند و البته  با توجه به عدم تساوی طولی مصراع ها ویا مصراع واره ها در این قالب شعری، تعیین تعداد اوزان نیمایی، روش کاملا پذیرفته شده ای ندارد و مثلا مشخص نیست که آیا باید بحرعروضی شعرنیمایی را مبنای وزن آن شعر به حساب آورد ویا این که باید به تفاوت های وزنیِ درونِ بحرعروضی هم توجه نموده، اوزان چندگانه ای برای هر بحر در نظر گرفت؛ پس  این بیش از ششصدوپنجاه وزن هم که گفتیم، بدون شمارش اوزان سروده شده و قابل سرایش در شعر نیمایی است و این تعداد وزن سنتی هم بدون درنظرگرفتن نیم وزن ها درنظر گرفته شده اند؛ بطوری که مثلا رکن مفاعیل و رکن فعولن در آخر مصراع، یک وزن به شمار می آیند نه دو وزن.  در حالی که زبان فارسی دارای بیش از ششصدوپنجاه وزن شعری است، شعر عربی با همه ی عظمتش تنها در حدود شصت وزن دارد و تعداد بالقوه (ونه بالفعل و قابل استفاده) ی اوزان شعری در زبان انگلیسی، حداکثر چهل وزن است و تعداد اوزان شعری در مجموع زبان های اروپایی به صد وزن نمی رسد . از تعداد اوزان که بگذریم، عروض فارسی، بسیار قاعده مند و ریاضی وار است و اختیارات شاعری یعنی استثناآت قواعد وزنی آن بسیار محدود  و این مطلب را  هنگام مقایسه ی آن با اختیارات مربوط به اوزان شعر عربی،  بهتر در می یابیم. از این هم که بگذریم، معیار وزن شعر فارسی، مصراع؛ ولی معیاروزن شعرعربی بیت است و بنابراین، یک مثنوی ده بیتی فارسی، دارای بیست بارتکرارِ واحد وزن است؛ یعنی وزن آن ضرب در بیست می شود؛ اما یک مثنوی ده بیتی عربی فقط دارای ده تکرار وزن . همچنین، تکرارهای بیست گانه ی این مثنوی فارسی چون در محدوده ی کوچک تری یعنی در هر مصراع به کار می روند،گوشنواز تر از تکرارهای وزنی در محدوده ی طولانی ترِ هر بیت در مثنوی عربی اند. علاوه بر اینها در اوزان دوری مثل مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (درهرمصراع) که در شعرفارسی رواج داشته اند و دارند و در شعر عرب فاقد چنین جایگاهی هستند و تنها در مواردی مثل اشعارِ عربیِ برخی شاعران ایرانی دیده شده اند، هر نیم مصراع را می توان واحد واقعی وزن دانست و با توجه به این نکته، هربیت شعردوری فارسی دارای چهار بار تکرار وزن است که دارای برتری چهار برابری در مقایسه با واحد وزنی بیت در شعرعربی است.  

بله، شعر فارسی هم از نظر تعداد اوزان و هم از نظر خوش آهنگی اوزان شعری در جهان، بی نظیر است و این

 بی همانند بودن زبان فارسی در شعر هم با شیوه ی قاعده مند و ریاضی وار عروضی به دست آمده که خودش برترین شیوه در تشخیص علمی اوزان شعر در تمام جهان به نظر می رسد.