انسان ها اغلب فراموش می کنند خردِ آدمی برای این در اختیارِ شان قرار گرفته است تا با استفاده از آن کسبِ آگاهی ، معلومات ، تجربه و دانش نموده و نیز بهترین ها و زیباترین ها را تشخیص داده و انتخاب کرده و با کمکِ همین ابزارِ قدرتمند در چاله یا چاهِ مشکلات گرفتار نگردند و آثارِ زیبا خلق کنند.
خرد وسیله ای است تا آدمی بتواند پس از دریافتِ داده هایِ براورد و پردازش شده یِ چنین ابزارِ قدرتمندِ تحتِ اختیارش شئوناتِ انسانی و اخلاقیّات را شناسایی و نیز مفاهیمی نیک و برتر را در کشاکشِ روزگار جهتِ بهزیستی و فراهم آوردنِ محیطی هر چه مطلوب تر و زیباتر برایِ زندگی خلق نموده و بر اساسِ نتایجی متعالی عاملِ پیشرفت در راستایِ نیل به اهدافِ بزرگ و سازنده باشد.
خرد یا همان نیرویِ فکری و وسیله یِ اندیشه گراییِ انسان و آنچه هر صحنه و مورد قبل از اینکه در حافظه یِ کوتاه مدّت و سپس بلند مدّتِ آدمی (ذهنیّتِ آدمی.) بایگانی شود به وسیله یِ آن پردازش ، ارزیابی ، تحلیل و بررسی و مطالعه می گردد اگر درست هدایت و تربیت شود و قابلیّتِ متمرکز شدن رویِ داده هایِ منتخب از سویِ بشر را پیدا کند و از پراکنده پردازی و بیهوده کاری و انحراف و قرار گرفتن در بعدِ منفی بیرون آید می تواند هر شخص را به منتهایِ رشد و شکوفایی و وسعتِ دید و همچنین صلحِ درونی و رضایت و نشاطِ مطلوب نایل سازد.
خردِ انسان اگر فرصتِ کافی پیدا کند تا بتواند وظایفش را درست انجام دهد و از سویِ آدمی سمتِ تیرگی ها و آلودگی ها و پرداختن به مسایلِ بیهوده و دون پایه کشیده نشود و صرفِ قضاوت کردن درباره یِ دیگران و کینه و نفرت آفرینی و دشمنی و نیز کند و کاوِ دایمی در خاطراتِ گذشته و خیال پردازی هایِ عاری از منطق برایِ آینده و افسانه گرایی نگردد و به درستی و با سرپرستیِ هوشمندانه به کار گرفته شود می تواند مبنایِ دریافت هایِ زیبا و مفید در راستایِ مشیّتِ اصلیِ بشریّت در امرِ آزمون و کسبِ تجربه و همچنین رشد و بالندگی و مشخّص ساختنِ اهدافِ رهگشا و از میان برداشتنِ موانعِ دید و بندهایِ دست و پا گیر و بازدارنده و سازنده یِ شئوناتِ اخلاقی و مفاهیمِ نیک و برتر و عاملِ بهسازی گردد.
خردِ انسان می تواند با تمرکز رویِ گنجینه هایِ ارزشمندِ موجود در بطنِ آفرینش و تکیه بر خلّاقیّتِ ذاتیِ خود انسان را وادارد بسیار متفاوت تر و عمیق تر بنگرد و در چنین شرایطی عملکردی درست تر داشته باشد و اثر گذار تر ظاهر گردد و آثاری گران بها و مفید و سازنده و راهبردی را به معرضِ ظهور رساند.
خردِ انسان می تواند در صورتِ کارکردی درست او را با دریافتِ آگاهی هایی رهگشا و پیشبرنده تبدیل به شخصی قدرتمند و سرشار از اعتماد به نفس و خودباوری سازد و آدمی را وادارد تحوّلاتی شگرف را در زندگیِ خود و سایرین و محیطِ زیستش پدید آورد و سمتِ گذرانی پیروز و پُر ثمر و رضایت بخش و سرشار از آرامش حرکت نماید.
خردِ انسان اغلب بی هیچ برنامه ریزی و هدف گذاریِ خاصی انباشته ای از مسایلِ جورواجور و جولانگاهِ مشغله هایِ مختلف و گذرگاهِ تصاویرِ رنگارنگِ مربوط به گذشته و حال و آینده و نیز اضافه پردازی هایِ دور از حقیقت و تحلیل های نامربوط و غیرِ سازنده می باشد که آدمی را در نابسامانی و شلوغیِ خود گم و او را از درکِ واقعیّتِ جاری غافل می سازد.
پاکنده پردازی ها ، تحلیل ها و قضاوت هایِ بی منطق و یا بی مورد و نیز حاشیه سازی هایِ خرد حول و حوش یک مسئله که در ذهنیّتِ انسان نیز به عنوانِ عادتی فکری و نهادینه شده نمود و ظهور می یابد وقتی آدمی هیچگونه مدیریّت و کنترلی رویِ آن ندارد آنقدر زیاد و افسار گسیخته است که بشر از بودن در لحظه و برخورداری از فرصت هایِ جاری برایِ آموختن و کسبِ تجربه و همچنین حرکت در راستایِ پیشرفتِ همه جانبه محروم می ماند.
همین مشغله ها و نیز قدرت گرفتنِ آنها و نقشِ شان در مشخّص کردنِ خط و مشیِ زیستن و نوعِ انتخاب و چگونگیِ تصمیم گیری و مواجهه با مسایل و شکلِ معاشرت با دیگران و همچنین دخالتِ شان در هرگونه کنش و واکنشِ انسان از شخص موجودی بی اراده و دست و پا بسته و ضعیف و سست بنیاد می سازد که نمی تواند ابتکارِ عملی داشته باشد وآنچه می پسندد و بر درستی و فایده مندیش اذهان دارد را در دراز مدّت اجرایی ساخته و تحتِ فشار و وقتی اوضاع از حالتِ عادّی و نرمال خارج می شود سریع سویِ دستوراتِ منفعت طلبانه یِ ذهنی و عاداتِ همیشگی گرایش می یابد.
قدرتِ باورهایِ نهادینه شده توسطِ خردِ منحرف در ذهن وقتی انسان به او استقلال داده و به حالِ خود رهایش می سازد و اختیاراتش را به این ابزارِ پیچیده تفویض می نماید بسیار زیاد می شود و می تواند دستورات و تلقیناتِ خود را با فشاری بسیار شدید آنچنان که آدمی هیچگونه قدرتِ مقاومت و ایستادگی در برابرش را نداشته باشد به بشر تحمیل نماید.
تحلیل ها و براوردها و قضاوت هایِ خرد وقتی در سیکلِ منفی قرار دارد گاهی آنقدر منطقی می نماید و توجیهاتش در راستایِ منافعِ شخص جلوه گر می شود که انسان پا رویِ حقیقت و آنچه بر درستیش ایمان دارد نیز می گذارد و اخلاقیّات را نادیده می گیرد و از به هنجارها چشم می پوشد.
روندِ فوق در انسان گاهی آنقدر شدّت می گیرد که شخص از خودِ اصیل و حقیقیش دور افتاده و بر اساسِ تلقیناتِ ذهن که هر روزه تحتِ تأثیرِ محیط و بنابر تقلیدی کور و به ظاهر در راستایِ منافعِ شخصی رنگ عوض می کند و بی هدف با تکیه بر قضاوت هایِ بی پایه و اساس و منطق ستیز احکامی لازم الاجرا را صادر می نماید عمل کرده و بودنش را طراحی و سازماندهی می سازد.
آدمی در چنین شرایطی گاهی خود نیز قادر به تشخیصِ این مسئله نیست دریابد تصمیم گیری هایش آیا بر اساسِ باورها و معیارهایِ درست و پسندیده بوده و از ضمیرِ او سرچشمه می گیرد و با فرمِ روانی و شخصیّتیش مطابقت دارد یا نه مطابقِ شکل و شیوه ای عمل می کند که خرد به صورتِ تقلیدی از بیرون استخراج نموده و ذهن را متقاعد کرده نهادینه اش سازد.
آدمی تحتِ شرایطِ شرح داده شده گاهی فقط مجریِ دستوراتی می گردد که هیچگونه آگاهیِ درست و روشنی از آنها در دست ندارد و در واقع برایش یک ادا و حرکتِ ناملموس و نمایشی است و با شخصیّت و ماهیّت و منش و ساختار و سازمانِ وجودیِ او ، یعنی آنچه به نوبه یِ خود یکتا و بی همتاست هیچگونه سنخیّتی ندارد.
همین امر باعث می گردد شخص پس از اِعمالِ نفوذِ ضربتیِ ذهن برایِ اجرایِ فوریِ روندی به صورتِ کورکورانه دچارِ بهرانِ درونی و عذابِ وجدان و تنش هایِ روحی و ورانی و عاطفی شده و خود را به خاطرِ فراهم نساختنِ فرصتِ تأملِ بیشتر و درکِ عمیقِ مسئله مورد توبیخ و شماتت و گاهی شکنجه قرار دهد و زندگیش را به جهنمی همیشگی بدل سازد.
گاهی نیز انسان چنان در خوابِ عمیقی به سر می برد که گمان می کند همه چیز طبقِ روالِ طبیعی پیش می رود و او مشغولِ انجامِ زندگی در شکل و فرمِ عادّی است و آنچه سایرین هم به همین منوال عمر می گذرانند.
آدمی گاهی فراموش می کند در قبالِ زندگی ، رفتار ، پندار و گفتار و انتخاب هایش مسئول می باشد و تفکّر و تعقّل و براورد و بررسی و ادراک جزیی تفکیک ناپذیر از بودنش محسوب می گردد و در واقع فرقِ اساسیِ او با موجوداتِ دیگر این است که خردمندانه عمل نماید و تصمیماتِ درست اتّخاذ کند و زیبایی بیافریند و آثارِ نیکو به معرضِ ظهور رساند و صرفاً تابعِ غریزه و احساسات و ذهنیّتش ، یعنی آنچه به دلیلِ تکرار در او ذخیره شده نگردد.
انسانی که هیچگونه اختیاری در تصمیم گیری هایِ زندگیش طبقِ قواعد و اصولِ درست ندارد و فقط مجریِ اوامرِ داده هایِ ذهنی بوده و مصلحت طلبانه عمل می نماید و منفعت گرایانه می اندیشد همواره در طولِ عمر از خلاءِ درونی و کمبودهایِ شخصیّتی و نارسایی هایِ هویّتی رنج برده و سرشار از تناقضات و تضادها می گردد.
همین عوامل باعث می گردد انسان مداوم درگیرِ دردها و اندوه ها و غصّه هایِ خانمانسوز و پی در پی دچارِ تنش ها ، بهران ها ، فشارها و شکست هایی گردد که سرخوردگی و در ادامه حسِّ پوچی را به آدمی تلقین می نماید امّا هرگز به درستی درنمی یابد منشأِ اصلیِ این حالاتِ بد از کجاست و همیشه گمان می برد به یک بیماریِ روحی- روانی مبتلا و تأثیراتِ ارتباط با دیگران و یا محیط او را به چنین وضعیّتی می رساند.
*- انسان عادت نموده منشأ مشکلات ، گرفتاری ها ، نابسامانی ها و دردهایِ خود را عواملِ بیرونی بداند و هیچگاه نیاموخته است و نیز نمی خواهد بپذیرد که به جایِ آینه خودش را بشکند.
اگر انسان به خود دقّت کند و از ذهنی کم هیاهوتر با درگیری هایِ سازمان یافته تری برخوردار باشد می تواند پیام هایِ هدایتگری که وجودش از راهِ سنسورهایِ احساس به او مخابره می کند را بهتر دریابد و پس از تجزیه و تحلیل و گرفتنِ نتیجه سره را از ناسره ، درست را از خطا و راه را از بیراهه تشخیص دهد.
ذهنِ شلوغ و بیهوده پردازی هایِ مداومِ آن باعث می شود انسان از درکِ پیام هایِ روشن و راهنمایی هایی که ابزارهایِ درونی به او (پیام هایِ روشن و راهنمایی هایی که ابزارهایِ نهانیِ انسان متناسب با خصایصِ ذاتی و مشیّت هایِ بنیادی به آدمی مخابره می نمایند و هشدارهایِ لازم را بنابر آنچه خیر و صلاحِ او باشد را بی هیچ تأخیری به بشر ابلاغ می دارند.) مخابره می کنند و در کشمکشی همیشگی با آدمی برایِ انجام دادنِ مشیّت هایِ بنیادیش می باشند غافل شود و آنها را در نیابد و یا خواب و خیال و توهّماتشان بپندارد.
بدنِ انسان همواره با او در حالِ تعامل برایِ حفظ و سلامتیِ وجود و نیز قرار گرفتنِ آدمی در مسیری متناسب با خط و مشیِ اصلی و آنچه ابزارهایِ بشر (مهم ترین ابزارِ بشر یعنی خردِ خلّاق که وجهِ تمایزِ او با موجوداتِ دیگر است و درک و فهم و کسبِ تجربه و آگاهی و تشخیص و انتخاب و سازندگی و ارایه یِ راه کارهایی برای خدمت رسانی به بهترین شیوه و روش از جمله وظایفِ آن است.) جهتِ چنین روندی در اختیارش قرار گرفته است می باشد.
به طورِ حتم همه یِ انسان ها تجربه یِ دردهایِ درونی را در زندگی دارند و بی شک آگاهند که ترجمه یِ درد این است که مشکلی (شکستگی ، کوفتگی ، ساییدگی ، چرک و یا عفونت که همه یِ اینها باعث می گردند پیام درد یا هشدار به انسان مخابره شود.) در یک نقطه از بدن وجود دارد و انسان باید هر چه زودتر در راستایِ رفع و بهبودیِ آن (مشکل) اقدام نماید.
هوسِ شدیدِ انسان به یک مادّه یِ غذایی هشداری است تا انسان دریابد کمبودی از لحاظِ خاصیّت ها و املاح و ترکیباتِ ساختاریِ آن (پروتئین ها ، ویتامین ها و ...) در بدن وجود دارد و حسِّ سیری پیامی که کفایتِ خوردن را به آدمی اعلام نماید تا پرخوری تناسب و سلامتش را به خطر نیندازد.
آنچه به عنوانِ وجدان در تمامیِ جوامع معروف بوده و در واقع مجموعه ای از تجاربِ بشری از عواقبِ کارها و امورِ مربوط و رایج به زندگی می باشد هم ابزاری است که هشدارهایِ لازم را قبل و نیز حینِ یک فعّالیّت و اجرایی ساختنِ تصمیمی به انسان اعلام و ابلاغ دارد.
اهمیّتِ رهاییِ ذهن از دغدغه هایِ بی پایان و پردازش هایِ بی هدف و قضاوت هایِ خالی از فایده و اغلب زیانبار اینجا مشخّص می شود که بتواند با ابزارهایِ وجودیِ خود ارتباطی هر چه شفافتر داشته باشد تا بتواند به طورِ روزافزون زمینه یِ رشد و شکوفاییِ خود را فراهم سازد.
وقتی ذهنِ انسان تربیت می شود و به صورتِ هدفمند در خدمتِ آدمی قرار می گیرد و تحتِ فرمان مشغولِ فعّالیّت می شود و متناسب با داده هایی خاص و حول و حوشِ مورد مدِّ نظر به پردازش و تحلیل و براورد روی می آورد می تواند باعث و بانیِ تحوّلاتِ بزرگ در آدمی گردد و دامنه یِ دیدش را دمادم گسترده تر سازد و راه را برایِ پیشرفتش به شکلی روزافزون می گشاید.
وقتی ذهنِ انسان می آموزد که در لحظه باشد و با خیالات ، تصوّرات ، رؤیاها و پردازش هایِ پراکنده و بی هدف ، مداوم و پی در پی به گذشته و آینده یِ دور از دست رس سفر نکند می تواند پیام هایِ جاری در محیط را نیز که فرصتی است برای پند و عبرت گرفتن و حرکت سمتِ بهسازیِ وضعیّتِ زندگی دریافت نماید و از بودنِ خود نهایتِ استفاده را تا حدِّ ممکن بنماید.
انسان با بی توجّهی به فعّالیّتِ چنین ابزارِ پیشرفته و پیچیده ای (ابزاری که می تواند هم سببِ خیر و رشد و پیشرفت گردد و هم باعثِ فاجعه و آسیب و زیان و نزول و سقوطِ انسان.) خود را از مزایایِ دست آوردهایِ ارزشمند و نابش محروم و بر عکس آن را تبدیل به دریافت کننده یِ ویروس هایی به شکلِ باورهایِ تقلیدی و نسنجیده و خصوصیّاتی زیانبار و بازدارنده کرده است.
باشد آدمی با در پیش گرفتنِ روندی درست از کفرانِ نعمتی چنین بزرگ دست شده و بهره یِ کافی و وافی را از آن بنماید تا آثاری نیکو و جاودانه را در مسیرِ زندگی از خود بر جای گذارد.
پایان
ارسال پیام خصوصی اشتراک گذاری :
|
|
|
|
| 
محمدرضا آزادبخت
علیرضا حاجی پوری باسمنج راوی عشق 
جمیله عجم(بانوی واژه ها) 
و درودبرخواهرعزیزم 
سیاوش آزاد
محمد شریف صادقی
سیدیحیی حسینی 
شاهین زراعتی رضایی (آرمان) 
شعری بسیار عالی م
مریم کاسیانی 
